EDİRNE’nin Lalapaşa ilçesine bağlı Çömlekakpınar köyünde 18’inci yüzyıldan kalma Kırıkköy Mezarlığı, yazgısına terk edildi. Trakya Üniversitesi’nden emekli sanat tarihçisi Prof. Dr. Engin Beksaç, Bektaşi mezarlığı olarak bilinen alanın defineci faaliyetleriyle tahrip edildiğini ve bir an evvel muhafazaya alınması gerektiğini belirterek, “Türk kimliğini, Osmanlı kimliğini en hoş belgeleyen mezarlık alanlarından birisi. Trakya’daki atalarımızdan bize kalan yadigarların başında geliyor bu kabristanlar. Hepsi birebir biçimde yazgısına terk edilmiş, bırakılmış, defineci faaliyetine açık kalmış yerler olarak karşımıza çıkıyor, bunların bir an evvel korunması lazım” dedi.
Çömlekakpınar köyü yakınlarında, Balkan Savaşı yıllarındaki işgallerle yok olan Kırıkköy’de yaşayan lokal halkın mezarlarının bulunduğu, 18’inci yüzyıldan kalma Kırıkköy Mezarlığı bakımsızlıktan ve defineci faaliyetlerinden ötürü yok olma tehlikesi yaşıyor. Trakya Üniversitesi’nden emekli sanat tarihçisi Prof. Dr. Engin Beksaç, vakitle etrafında oluşan çukurlar ve mezar taşlarındaki tahribatların dikkat çektiği alanın, kesinlikle muhafaza altına alınması gerektiğini tabir etti. Beksaç, Betkaşi mezarlığı olarak da bilinen alanın Trakya’daki Osmanlı kimliğini en hoş belgeleyen mezarlıklardan birisi olduğuna dikkat çekti.
‘HER ŞEYİYLE BİR OSMANLI MEZARLIĞI’
Kırıkköy’ün, Trakya’nın ve Edirne‘nin en tanınmış lakin bir o derecede de unutulmuş yerlerinin başında geldiğini anlatan Beksaç, “Pek çok tartışmaya, uzlaşmaya açık hususlara maruz kalan bir mezarlık alanı burası. Evvelki yıllarda, daha Şevket Aziz Kansu vaktinden beri burasının bir menhir alanı olduğu tezi ileri sürülmüşse de bizim 2000’li yıllarda başlayan yüzey araştırmalarımız esnasındaki çalışmalarımız benzerilerini ortaya koydu. Burasının bir Osmanlı mezarlığı olduğunu kanıtlama fırsatımız da vuku bulmuş oldu. Çalışmalarımız sırasında birtakım defineciler tarafından da tehdit edildik, taarruzlara da uğradık ancak biz çalışmalarımızı sürdürdük. Kırıkköy her şeyiyle bir Osmanlı mezarlığı. Trakya’da ve Balkanlar’da bulmuş olduğumuz, daha çok heterodoks İslami karakterli, Bektaşi karakterli mezarlıkların tipik bir örneği. Bilhassa 19’uncu yüzyıl sürecini ele alan birtakım çalışmalarda da burasının 1844-1845 sürecinde bir köy olduğunu biliyoruz ki; zati halk anlatılarında da bu bölgedeki bir köyün olduğu bizim bilgimiz dahilinde” diye konuştu.
‘TÜRK VE OSMANLI KİMLİĞİNİ EN HOŞ BELGELEYEN MEZARLIKLARDAN BİRİSİ’
’17’NCİ YÜZYILA KADAR GİDEN KABRİSTANLAR VAR’
Mezarlıkta 17’nci yüzyıla kadar giden kabristanlar bulunduğunu belirten Beksaç, “Elimizde kalan bilgilere nazaran 18’inci yüzyıl başlarına hatta 17’nci yüzyıla kadar giden kabristanlar bunlar. Çabucak yakın etrafında de bu tip mezarlıklar var. Çömlekakpınar’ın çabucak güney kısmında de tekke olarak bilinen yerde de bu tip büyük taşların kullanıldığı kabristanlar görebiliyoruz. Edirne içinde olsun, Trakya’nın diğer bölümlerinde olsun bu tip mezarlıklar çok yaygın. Halk ortasında bilhassa kuzey bölümündeki olan taşlara ‘Karataş’ deniyor zira bu bölgedeki taşlar yerli, granit kayalardan, koyu renkli kayalardan oluşmakta. Edirne’nin güney bölgesinde yani Keşan ve etrafındaysa ‘Sarıtaş’ olarak tabir ediliyor. Halk ortasında da bunların mezarlık olduğu bilinen bir gerçek. Bilhassa Bulgaristan’da Bektaşilik ve bağlı heterodoks kültürler üzerine yapılan çalışmalarda, mezar taşlarının sivri uçlu olanlarının erkek, düz uçlu olanlarınsa bayanlara ilişkin olduğunu biliyoruz” sözlerini kullandı.
‘ACİLEN KORUNMAYA ALINMALI’
Bölgenin hemen muhafazaya alınması gerektiğine vurgu yapan Engin Beksaç, “Trakya’daki Türklüğün tahminen de en değerli delili bu tip mezarlıklardır. Maalesef en süratli biçimde şu anda tükenmekte olanlar da bu tip mezarlıklar. Her ne kadar burası tescil edilmişse de halini görmek mümkün. Bilhassa Balkan Savaşı ve öncesinde vuku bulan işgaller sürecinde buranın bir İslami bir köy olması ve bir Türk köyü olması nedeniyle yok olmuş. Kimi anlatılara nazaran de kıymetli bir hastalık nedeniyle halkının kırıldığı anlatılmaktaydı. Yıllar evvel çabucak yakın köylerdeki ihtiyarlar ki hepsi vefat etti, onların anlattığına nazaran de buradaki köyün değerli bir salgın nedeniyle yok olduğunu, kırıldığını bilmekteyiz. Bunun kabristanı olarak karşımıza çıkıyor” dedi.
‘ÖNEMLİ DEFİNECİ FAALİYETLERİ VAR’
Bölgede defineci faaliyeti de görüldüğünü söyleyen Prof. Dr. Beksaç, “Maalesef Trakya’nın çabucak her tarafında olduğu üzere bu mezarlıklarda da kıymetli bir defineci faaliyeti var. Bunlar İslami mezarlıklar. İslami mezarlıklarda hiçbir şey bulunamayacağı bir gerçek. Hatta burada 2004 sürecinde kırık Osmanlıca mezar taş kesimleri bile bulmuştum. Bunlar kırılarak yok edilmişti. Bunların ne maksatla kırıldığına dair hala başımda kuşkular var. Definecilere çağrım, bu türlü cet yadigarını yok etmeyin, buralarda hiçbir şey bulamazsınız, yok. Bunlar İslami mezarlıklar. Kaldı ki Hıristiyan mezarlıklarında da bir şey bulamazsınız. Bunlar yeni mezarlıklar, boşuna tahribat yapıyorsunuz. Aslında unutulmuşluklar içerisinde kalan bir yer, yok etmeyin. Trakya’daki atalarımızdan bize kalan yadigarların başında geliyor bu kabristanlar. Hepsi tıpkı formda bahtına terk edilmiş, bırakılmış, defineci faaliyetine açık kalmış yerler olarak karşımıza çıkıyor, bunların bir an evvel korunması lazım” diye konuştu.
Edirne’de Cumhuriyet Bayramı Yüzme Şenliği Düzenlendi
Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. Detaylar için veri politikamızı inceleyebilirsiniz.